“Zorgzame buurten zijn de toekomst van seniorenhuisvesting”
De vergrijzing stelt niet alleen gemeenten, maar ook woningcorporaties voor een enorme opgave: hoe zorgen we ervoor dat ouderen prettig kunnen blijven wonen? Hoe faciliteren we zorg en sociale cohesie binnen buurten? En welke rol spelen woningcorporaties in het vormgeven van een ‘zorgzame samenleving’? We spraken hierover met Noek Pouw, directeur-bestuurder van woningcorporatie Oost Flevoland Woondiensten, in onze podcast De Grijze Revolutie.
Woningcorporaties spelen een steeds grotere rol in het creëren van een toekomstbestendige woonomgeving voor ouderen. Wat is volgens jou de kern van deze uitdaging?
“De grootste uitdaging is dat we niet alleen over stenen praten, maar over mensen. Het gaat om het bouwen van woningen, maar ook om het creëren van buurten waarin mensen zich thuis voelen. Veel ouderen willen zo lang mogelijk zelfstandig wonen. Maar dat kan alleen als de omgeving hen daarin ondersteunt. Denk aan toegankelijkheid, veiligheid, maar ook sociale cohesie. Als woningcorporatie moeten we verder kijken dan alleen de woning zelf: hoe zorgen we dat ouderen in hun buurt kunnen blijven wonen, ook als ze meer zorg nodig hebben?”
Wat houdt dat eigenlijk in, een zorgzame buurt?
“Zorgzame buurten zijn plekken waar mensen omkijken naar elkaar. Dat gaat verder dan alleen ‘seniorenwoningen’ bouwen. Het betekent dat je een wijk zo inricht dat jong en oud er prettig kunnen samenleven. Denk aan gemeenschappelijke ruimtes, ontmoetingsplekken, maar ook aan woningen waarin mantelzorg een rol kan spelen, zoals kangoeroewoningen of mantelzorgwoningen. Ook samenwerking met zorg- en welzijnsorganisaties is cruciaal. Een woningcorporatie kan het niet alleen, maar kan wel de voorwaarden scheppen zodat ouderen langer zelfstandig kunnen blijven wonen.”
Gemeenten moeten woonzorgvisies opstellen en woningcorporaties hebben de taak om daaraan bij te dragen. Hoe verloopt die samenwerking?
“Gemeenten hebben de regiel, maar wij zijn degenen die het in de praktijk moeten uitvoeren. Dat betekent dat we veel met elkaar in gesprek zijn. We moeten ervoor zorgen dat ouderenhuisvesting niet iets is wat ‘erbij’ komt, maar echt integraal onderdeel wordt van je woonvisie. Een goede samenwerking betekent dat je elkaars taal begrijpt en dat je samen werkt aan een wijkgerichte aanpak. Dat gaat soms goed, en soms minder: bijvoorbeeld als gemeenten vooral focussen op bouwen, terwijl wij zien dat aanpassingen nodig zijn.”
Vergrijzing betekent ook een groeiende zorgvraag. Welke rol kunnen woningcorporaties hierin spelen?
“Woningcorporaties zijn geen zorgaanbieders, maar we hebben wél een rol in het faciliteren van zorg. Dat kan door samen te werken met zorgorganisaties en door woningen zo te bouwen of aan te passen dat zorgverlening makkelijker wordt. Denk aan seniorencomplexen waar zorg dichtbij is, domotica-oplossingen die ouderen helpen zelfstandig te blijven of woningen waarin zorgverleners kunnen inwonen. Maar het gaat ook over preventie: hoe zorgen we dat ouderen gezond en vitaal blijven in hun huidige woonomgeving?”
Hoe kunnen woningcorporaties bijdragen aan een betere doorstroming?
“Door geschikte woningen voor ouderen te bouwen, zodat zij gemakkelijker de stap zetten om te verhuizen. Eén verhuizing van een oudere kan drie tot vijf andere verhuizingen in gang zetten. Dat betekent dat je niet alleen woningen voor senioren moet bouwen, maar deze ook aantrekkelijk en passend moet maken. Ouderen verhuizen niet zomaar; ze moeten zien wat ze ervoor terugkrijgen. Dat is iets waar we als corporaties meer aandacht aan moeten besteden: het aanbieden van aantrekkelijke, toekomstbestendige woonvormen die echt inspelen op de wensen van ouderen.”
Zijn er voorbeelden van initiatieven die goed werken?
“Ja, een mooi voorbeeld is de ‘bustoer’ die we onlangs organiseerden. We hebben ouderen uitgenodigd om een kijkje te nemen bij verschillende seniorencomplexen in onze regio. Tijdens die toer ontstonden de mooiste gesprekken: mensen deelden hun woonwensen, wisselden telefoonnummers uit en dachten actief na over hun volgende stap. Dit soort initiatieven helpen om de bewustwording te vergroten en de drempel om te verhuizen te verlagen. Het gaat niet alleen om fysieke stenen, maar ook om sociale interactie en bewustwording.”
Wat zou je andere woningcorporaties willen meegeven als het gaat om vergrijzing en wonen?
“Wacht niet tot de problemen zich opstapelen. We weten dat de vergrijzing eraan komt en dat de zorgvraag stijgt. Dat betekent dat we nú moeten handelen. Denk niet alleen in stenen, maar in gemeenschappen. Werk samen met gemeenten, zorgorganisaties en bewoners zelf. En bovenal: luister naar de mensen voor wie je bouwt. Zij weten als geen ander wat ze nodig hebben. Als we dat goed doen, kunnen we een samenleving creëren waarin iedereen op een fijne manier ouder kan worden.”
Hoe verder?
Bij Bureauvijftig begrijpen we dat de dubbele vergrijzing vraagt om slimme en toekomstbestendige oplossingen door de ogen van de nieuwe generatie ouderen. We helpen woning- en welzijnsorganisaties bijvoorbeeld met het ontwikkelen van innovatieve concepten of een passende strategie die helpt om klaar te zijn voor de nieuwe generatie cliënten en hun naasten. Wij denken mee en vooruit en delen inzichten uit onze waardevolle onderzoeken (zoals het Thuis Oud Worden onderzoek, de belangrijkste uitkomsten vind je hier). We geven richting en helpen het concreet te maken. Wil jij met jouw organisatie ook optimaal profiteren van De Grijze Revolutie? Dan komen we graag eens een kop koffie drinken.
