In De Grijze Revolutie vertelde John Olde Olthof, bestuurder van ouderenzorgorganisatie Pleyade hoe hij de overstap van woningcorporatie naar zorg heeft gemaakt. Hij pleit voor nuchterheid, samenwerking en koersvastheid. Zijn boodschap: houd vast aan de bedoeling – het maatschappelijk belang – ook als systemen of structuren tegenwerken.
Je hebt een verleden bij woningcorporaties. Waarom maakte je de overstap naar de zorg?
“Als bestuurder bij een corporatie werk je op het snijvlak van wonen en welzijn. Maar ik zag ook veel systeemdruk: regels, toezichthouders, toetsing – alles is ingericht op behoud en niet op vernieuwing. In de zorg zag ik dezelfde worsteling. Toen ik gevraagd werd om te solliciteren bij Pleyade, dacht ik: het is tijd om weer bij te dragen aan de maatschappelijke kant van de zorg.”
Wat kunnen woningcorporaties en ouderenzorgorganisaties van elkaar leren?
“Corporaties zijn de laatste jaren beter gaan nadenken over hun maatschappelijke opdracht. Daar kunnen we in de ouderenzorg een voorbeeld aan nemen. Tegelijk zijn zorgorganisaties vaak eigenaar van verouderd vastgoed zonder de kennis of middelen om te verduurzamen of aan te passen. Dat kan slimmer. Misschien moeten we wel veel vaker samenwerken of het vastgoed overdragen aan partijen die dat beter kunnen?”
Zou het scheiden van wonen en zorg heroverwogen moeten worden?
“Het heeft voordelen, maar de toegankelijkheid staat onder druk. Je hebt straks een indicatie én het juiste inkomen én de juiste woning nodig. Dat is een enorme puzzel. En het wringt: zorg zou niet van je portemonnee mogen afhangen.”
Moet intramurale zorg beschikbaar blijven voor iedereen, ook bij hogere inkomens?
“Zeker. Intramurale zorg is bedoeld voor mensen die het écht nodig hebben. Beschutting, veiligheid, structuur – daar moet geen inkomensgrens op zitten. Hoe je dat vervolgens financiert is stap twee. Maar de vrije toegang moet voorop staan.”
In de podcast zei je dat je als bestuurder de medewerker boven de cliënt zet. Waarom is dat?
“Als je geen medewerkers hebt, kun je geen zorg leveren. Daarom is het mijn rol om juist hen te ondersteunen, enthousiast te houden en vast te houden. Omdat zij uiteindelijk het verschil maken voor de cliënt. Dus moet onze aandacht naar hen.” .
Veel organisaties worstelen met technologie in de zorg. Hoe pakken jullie dat aan?
“Pleyade heeft een eigen innovatieteam. We kijken vooral naar technologie die tijd bespaart of veiligheid vergroot. Maar dat betekent ook dat je medewerkers mee moet nemen in wat technologie oplevert. Soms is de drempel hoger bij medewerkers dan bij cliënten. Cliënten vinden het vaak juist fijn om iets zelf te kunnen doen, zonder afhankelijk te zijn.”
Wat vind je van de oproep om het bejaardenhuis terug te brengen?
“Een sympathieke gedachte, maar het is toch vooral politiek wensdenken. Mensen willen autonomie. De ouderenzorg moet aansluiten bij hoe mensen écht willen wonen – en dat is niet terug naar hoe het vroeger was. Bovendien is zoiets fysiek en financieel niet te realiseren.”
Je opperde ook dat ouderen eerder zouden moeten nadenken over hun woonkeuzes. Waarom lukt dat nu nog zo zelden?
“Omdat we in Nederland het systeem zó hebben ingericht dat het aantrekkelijker is om te blijven zitten waar je zit; zeker voor woningeigenaren. Verhuizen is ingewikkeld en duur. Tegelijk sturen we wél op zelfredzaamheid. Dat wringt. Wat we zouden willen is dat mensen actief nadenken over waar ze willen wonen vóórdat het nodig is.”
Hoe kunnen we ouderen hierbij helpen?
“Door dit veel eerder bespreekbaar te maken. Door voorbeelden te laten zien en door campagnes als ‘Denk vandaag aan morgen’. En vooral ook: door niet alleen over ouderen te praten, maar mét hen.”
Wat is volgens jou de rol van ouderenzorgorganisaties hierin?
“Zij zouden het op de agenda moeten zetten. Samenwerken met gemeenten, corporaties en welzijnsorganisaties. Zodat je lokaal echt weet wie je bewoners zijn. Hoe wonen ze? Zijn ze eenzaam? Hebben ze een netwerk? Pas als je dat weet, kun je aansluiten op wat nodig is.”
Je had het ook over een tweedeling in de samenleving. Wat bedoel je daarmee?
“Ik zie ouderen die zelfstandig en met veel steun om zich heen oud worden, maar ook mensen die sociaal of financieel kwetsbaar zijn en er alleen voor staan. Die laatste groep komt vaak eerder in intramurale zorg terecht. Als ze daar eenmaal zijn, zie je vaak ook ineens meer stabiliteit en zelfs vooruitgang. Dat laat zien hoe belangrijk structuur en aandacht zijn.”
Tot slot: wat wil je andere bestuurders meegeven?
“Stop met plannen voor de komende twee jaar. Dat is geen strategie. Kijk naar 2040. Wat heb je dan nodig in jouw gemeente of regio? Wat vraagt dat van jouw organisatie, nu, op dit moment? Bestuur vanuit verbeelding én verantwoordelijkheid.”
Hoe verder?
Bij Bureauvijftig begrijpen we dat de dubbele vergrijzing vraagt om slimme en toekomstbestendige oplossingen door de ogen van de nieuwe generatie ouderen. We helpen organisaties bijvoorbeeld met het ontwikkelen van innovatieve woonconcepten of een passende strategie die helpt om klaar te zijn voor de nieuwe generatie cliënten en hun naasten. Wij denken mee en vooruit en delen inzichten uit onze waardevolle onderzoeken (zoals het Thuis Oud Worden onderzoek, de belangrijkste uitkomsten vind je hier). We geven richting en helpen het concreet te maken. Wil jij met jouw organisatie ook optimaal profiteren van De Grijze Revolutie? Dan komen we graag eens een kop koffie drinken.
