We weten het al jaren: de zorg staat onder druk. En tóch blijven we hopen dat het nog wel even goed gaat. Dat het nog net lukt, met wat extra inzet van iedereen. Maar de cijfers liegen niet. Ruim 1 op de 5 Nederlanders is inmiddels 65-plus. In 1990 was dat nog maar 13%. En over 15 jaar is het zelfs 1 op de 4. Meer mensen worden oud, we worden ook ouder en we worden anders oud. Dat is mooi, want dat vraagt iets van ons allemaal.
Wie ouder wordt, heeft vaker meerdere aandoeningen tegelijk. Die zorg wordt complexer, terwijl er minder mensen zijn om die te bieden. Dat is niet iets dat over 10 jaar speelt, maar de realiteit van vandaag. De zorg kan niet langer alle taken blijven doen, die men altijd al deed. Daarom is dit echt het moment om in actie te komen: in (woon)zorgorganisaties en in onze samenleving.
Gelukkig staan we er niet alleen voor
Gelukkig zijn er heel veel mensen die een ander willen helpen. Bovendien willen ouderen zoveel mogelijk, zolang mogelijk zelf doen. Uit ons Thuis Oud Worden-onderzoek blijkt dat meer dan 70% van de 50-plussers bereid is om minstens wekelijks iets voor een ander te doen. Boodschappen, een praatje, iemand een lift geven naar een afspraak: we doen het graag. Die bereidheid kunnen we nog veel meer benutten! Vaak weten mensen niet goed hoe ze kunnen helpen: daadverlegenheid. Mensen die hulp kunnen gebruiken, hebben regelmatig last van vraagverlegenheid, bijvoorbeeld omdat ze een ander niet willen belasten.
Kansen verzilveren
Daar ligt precies de kans. Zorg hoeven we niet alléén te dragen, opgeleide zorgprofessionals hoeven niet alles te organiseren en op te pakken. We kunnen het samen doen: met familieleden, buren, vrienden en vrijwilligers: jij en ik. En als we dat goed organiseren, verlichten we de druk op professionals en de naasten én versterken we de verbinding in onze samenleving.
Hoe dan, horen we je denken? Een klein inkijkje in twee mooie bewegingen waar we trotse aanjager van zijn.
iZi: de beweging die de zorg omdraait
Bij Bureauvijftig geloven we al langer dat het anders kan. Daarom startten we in 2021 samen met drie andere pioniers iZi (Informele Zorg Innovatie) een beweging die de zorg omdraait. Die zorgprofessionals opleidt om anders te kijken, te denken en te doen. Zodat zij een stapje terug doen, om een bewoner een stapje naar voren te laten doen. Zodat ze in gesprek blijven met mensen en hun naasten. We ondersteunen hen in het omgaan met veranderprocessen: weerstand en motiveren te doen, Dat doet iZi met trainingen, Draaidagen, portretten en inspirerende content. iZi is geïntegreerd in 7 zorgorganisaties door heel het land en klaar om zich verder te verspreiden. Lees hier meer over wat we doen voor iZi.
Samen Doen in de beweging Van Zorg Naar Gewoon Leven
We faciliteren ‘Samen Doen’ – een van de thema’s in de beweging Van Zorg Naar Gewoon Leven. Onder meer door bijeenkomsten te organiseren voor meer dan 40 zorgorganisaties, waar zij ervaringen en praktijkvoorbeeld uitwisselen. Daarnaast bedenken en ontwikkelen we materialen voor professionals die samenwerken met het netwerk bevorderen. Zoals het Samen Doen Canvas, het boekje Van Zorgtaal naar Gewone Taal en het werkblad ‘Doealitie in beeld’. Hoe we de grootste impact maken? Door op een andere manier te kijken, te praten – niet over maar met de mensen om wie het gaat – en vooral: te doen!
Zo ziet het boekje Van Zorgtaal naar Gewone Taal eruit:
Wat zijn onze geleerde lessen?
Wat helpt om de samenwerking met het informele netwerk te stimuleren in zorgorganisaties?
- Andere taal! Zorgtaal zoals ‘inhuizing’ en ‘opnamegesprek’ creëert afstand, terwijl gewone woorden juist verbinden. Het boekje dat we ontwikkelden maakt mensen hiervan bewust en biedt suggesties voor andere taal. Dit helpt (zorg)teams om in gesprek te gaan: met elkaar en met naasten.
- Het ophalen en delen van voorbeelden van de vloer helpt. Laat zien hoe kleine handelingen een grote impact hebben op cliënten, bewoners en naasten.
- Vertel het verhaal vanuit mensen die het al anders doen. De Omdraaiers van iZi en de Samen Doeners van VZNGL inspireren, omdat ze vertellen over hoe zij het aanpakken.
- Neem alle lagen in de organisatie mee in de koers. Weerstand bij verandering is een teken van betrokkenheid. Mensen willen begrijpen waarom iets verandert en wat dat voor hen betekent. Als je dat gesprek open voert, wordt samen doen geen project, maar een cultuur.
En zo kunnen we nog wel even doorgaan.
Hoe kan jij het anders doen, in jouw zorgorganisatie?
Waarom geen Directeur Leven?
We spreken zorgorganisaties door heel Nederland: zij hebben vaak een directeur Zorg, een directeur Wonen en een directeur Bedrijfsvoering. Allemaal belangrijke rollen! Maar als we écht willen aansluiten bij het leven van ouderen: bij wie ze zijn, wat ze belangrijk vinden en met wie ze hun dagen delen, waarom hebben dan zo weinig organisaties een Directeur Leven?
Iemand die niet kijkt naar processen rondom de ‘client’, maar naar de mens en wat hem of haar bezighoudt. Naar hoe het leven loopt, waar op een zeker moment zorg bij komt kijken, of dat nou ondersteuning is vanuit het netwerk of uiteindelijk professionele zorg. In de samenwerking met dat netwerk is het essentieel dat we het bredere plaatje gaan bekijken. En dat begint met een kijk vanuit iemands leven om daarna samen te doen. Niet te zorgen vóór, maar samen mét.
Denk je nu, ‘misschien is dat wel iets voor ons?’
Probeer het! Daar is geen reorganisatie of nieuwe managementlaag voor nodig, maar een interim Directeur Leven. Iemand die een frisse blik meebrengt, die meedraait in overleg en in gesprekken met bewoners en naasten. Om vervolgens te kijken hoe het netwerk meer kan worden betrokken, zodat zij de zorgteams ondersteunen. Wij helpen je graag aan een Directeur Leven, die op korte termijn kan starten! Verder praten? Stuur ons een berichtje, dan drinken we vrijblijvend een kop koffie om te verkennen of jouw organisatie daarbij gebaat is.
