Vergrijzing is allesbehalve zwart-wit

Dat Nederland vergrijst is een feit. Dat dit allerlei uitdagingen met zich meebrengt, ook. Maar er zijn zeker ook lichtpuntjes. Op maatschappelijk én op persoonlijk vlak. Samen met Reable Nederland hebben we de afgelopen periode verschillende hete hangijzers de revue laten passeren en ons standpunt bepaald. Uit alles blijkt: ouderen zijn niet het probleem, maar juist de oplossing Een kleine terugblik.

Meestal hangt er een donkere wolk rondom de term vergrijzing. Wij zien het meer als een geuzennaam. Want uiteindelijk is vergrijzing een compliment aan de huidige maatschappij: door meer welvaart en betere gezondheidszorg worden we immers ouder en zijn we met steeds meer ouderen. Iets waar we 100 jaar geleden niet van hadden kunnen dromen. Vergrijzing betekent ook een groot vermogen aan kennis, ervaring en knowhow. Veel ouderen zetten zich in als vrijwilliger, mantelzorger en oppasoma of -opa. Denk ook aan het grote potentieel van mensen die langer door willen én kunnen werken. Uit onderzoek blijkt dat 50-plussers die een eigen bedrijf beginnen, twee tot drie keer succesvoller zijn dan dertigers. Ons pleidooi voor zo’n beetje iedere werkgever is dan ook: pak die kans en neem die vijftigplussers in dienst!

Meer dan genoeg mantelzorgers

Vaak worden de verstrekkende gevolgen voor de zorg aangehaald als we over vergrijzing praten. Er zouden straks ook veel te weinig mensen zijn om zich te ontfermen over de almaar groeiende oudere bevolking. Op dit moment verlenen ruim 5 miljoen mensen mantelzorg. Dat is een op de drie Nederlanders. Dus zou je wellicht verwachten dat we straks inderdaad tegen een tekort aan mantelzorgers aanlopen. Onze stelling: ondanks de dubbele vergrijzing hebben we straks voldoende mantelzorgers.Wat het verschil maakt, is namelijk dat we niet alleen langer leven maar ook langer voor een ander kunnen zorgen. En ja, we zullen vaker een beroep op elkaar (moeten) doen. Niet alleen op familie en naasten, maar ook op kennissen en buren. Hoog tijd voor gemeenten en welzijnsorganisaties om die boodschap duidelijk over te brengen!

Een leven lang zorgen?

Betekent dit dan dat we onze oude dag moeten besteden aan een ander helpen? Nee, want na ons pensioen hebben we niet per definitie meer tijd. Eerst zijn daar de klusjes in en om het huis. Dan zijn er nog best wat reisjes die we willen maken en uiteraard moet er ook op de kleinkinderen gepast worden. We weten uit onderzoek dat het ongeveer een tot anderhalf jaar duurt voor vijftigplussers klaar zijn voor een andere invulling. (Overigens zeggen ook 7 op de 10 mensen überhaupt geen plan te hebben voor wat ze na hun pensioen willen doen). Dat hoeft niet te betekenen dat ze niet voor een ander zullen zorgen. Mantelzorg is vaak geen keuze. Het komt op je pad. En als dat gebeurt, dan maak je daar tijd voor vrij. We gaan elkaar dus zeker helpen, maar niet per se omdat we ouder worden. Gelukkig weten we uit onderzoek dat maar liefst 72% van alle vijftigplussers graag de handen uit de mouwen wil steken voor een ander! Het zou wel kunnen dat in onze geïndividualiseerde maatschappij een campagne nodig is om het gevoel van ‘naoberschap’ weer een beetje aan te wakkeren…

Thuis wonen tot je 100 bent

Mét een beetje hulp van die ander kunnen vijftigplussers namelijk ook lekker lang weg blijven bij zorginstellingen. Uit ons Thuis-oud-worden onderzoek blijkt dat 90% van alle vijftigplussers nog zelfstandig in hun eigen huis woont. Dat geldt overigens ook voor ouderen die geboren zijn vóór 1940: maar liefst 61% van hen woont thuis zonder noemenswaardige hulp. Hooguit komt thuiszorg af en toe een kijkje nemen. En als thuiszorg de regie over wat wel en niet kan, waar mogelijk in handen legt van het individu – dan hebben we te maken met een win-win-situatie!

Is moderne technologie de heilige graal?

Welke rol speelt technologie in dit verhaal? De aanname dat ‘ouderen’ geen technologie willen gebruiken, is fout. Ze staan er juist om te springen. Enige voorwaarde: ze willen er beter van worden. Dus een alarmknop promoten als iemand al jaren een smartwatch heeft? Nope, dat gaat niet werken. Aarzel je als arts om videobellen voor te stellen? Waarom eigenlijk? Sinds corona is de Stille Generatie (geboren vóór 1940) helemaal happy met deze manier van communiceren! Als ouderen én zorgverleners inzien dat technologie een positief verschil kan maken, valt er veel te winnen.

Dus: wil je als zorgbestuurder of -verlener, als beleidsmaker bij gemeente of welzijnsinstelling, ook licht brengen in het donker van de dubbele vergrijzing?:)

Kijk dan eens naar onze inspiratieworkshops en masterclasses.