Laatst werd er in een podcast aan mensen gevraagd waar ze aan dachten bij het woord vergrijzing. De grootste gezamenlijke deler was ’ouderen’. Dat klopt: we zijn hard op weg naar een land waar de helft van de bevolking ouder dan 50 is. In 2040 zal maar liefst een kwart van alle Nederlanders 65-plus zijn. De vraag is: wie IS die oudere en hoe bereiken we hem of haar? Wat wil zij/hij en waar liggen de zorgen? Bureauvijftig kijkt graag anders naar ouderen. Dé oudere bestaat niet. Zo zegt het tijdperk waarin iemand geboren is, veel meer dan de biologische leeftijd. We onderscheiden grofweg drie generaties: de Stille Generatie (1940 en eerder), de Babyboomer (1940-1955) en de Generatie X (1955-1970).
Verschillende generaties ouderen
Mensen uit de Stille Generatie hebben de Tweede Wereldoorlog bewust meegemaakt. Wederopbouw, verzuiling en een sterk collectief gevoel kenmerkten hun jonge jaren. Na een moeilijke beginperiode, was er later sprake van relatieve harmonie en rijkdom. Ze leven bescheiden en zuinig, zorgen altijd voor een appeltje voor de dorst. Een lening zal je hen niet snel zien nemen. Ze zijn niet bijzonder mondig en houden zich strak aan regels.
De Babyboomers zijn verreweg de grootste groep ouderen. Ze zijn de zondagskinderen, de mazzelaars: opgegroeid in stijgende welvaart met veel mogelijkheden. De generatie van Woodstock en de Beatles. Ze laten zich niets wijs maken en varen heel erg hun eigen koers. Deze generatie is gedreven, idealistisch en zelfbewust. Babyboomers hebben vaak het geld, de tijd en de energie om tot op hoge leeftijd zelfstandig en actief te leven.
Voor de Generatie X ziet het er anders uit: ze worden ook wel Generatie Nix genoemd. In de jaren ‘80, toen zij op de arbeidsmarkt kwamen, heerste er hoge werkloosheid. Het was de tijd van de oliecrisis en de Vietnamoorlog. In latere fases van het leven visten zij telkens net achter het net. Na de kredietcrisis zat een groot deel van hen werkloos thuis.Toch lijken ze qua mentaliteit sterk op de Babyboomers: mondig en vitaal met veel energie.
De ene oudere is de andere niet
Hoewel segmentatie in generaties alvast enige richting geeft, weten we uit onderzoek dat het andere factoren zijn die daadwerkelijk het gedrag bepalen. Bijvoorbeeld wel of niet werken, ziek zijn of juist niet. Het zijn de levensbepalende gebeurtenissen die veel verschil maken: het moment dat de kinderen uit huis gaan, het moment dat je met pensioen gaat, het moment dat jij of je partner minder mobiel wordt, het moment dat een familielid ziek wordt. Veel Babyboomers zijn mantelzorgers. We noemen hen ook weleens gekscherend de ‘Sandwichgeneratie’, ingeklemd tussen veeleisende pubers en kwakkelende ouders. Ze zijn zwaar belast en worden – door toenemende vergrijzing – zelf ook steeds ouder. In de toekomst zullen ook zij behoefte hebben aan hulp en daarnaast zullen er minder zorgprofessionals zijn die hen daarbij kunnen helpen. Veel ouderen maken zich dan ookk zorgen over de beschikbaarheid van thuiszorg, de toenemende zorgkosten, het tekort aan plekken in woonzorgcentra en het risico om niet langer thuis te kunnen wonen.
Wat wordt de volgende stap
Interessant is dat juist de groep mantelzorgers – door wat ze meemaken met hun ouders – voorsorteerders zijn als het gaat om hun eigen huisvesting. Wat wordt de volgende stap? Is de eigen woning nog wel geschikt om thuis te blijven wonen? Met name Babyboomers, toch al vaak de iets welvarendere groep ouderen, zijn bezig met ‘hoe moet het straks’. Vaak zijn ze in het bezit van een eigen huis met een flinke overwaarde. Daar blijven of toch op zoek naar een woning ‘op maat’? De gemiddelde 50-plusser woont maar liefst 21 jaar in hetzelfde huis en in dezelfde vertrouwde omgeving. Vaak wil men dat graag zo houden, maar is dat wel realistisch? Kortom: vergrijzing is een feit; het in kaart brengen en reageren op de effecten ervan een uitdaging.
